آجر سفال، با قدمتی دیرینه که به بیش از ۱۰ هزار سال پیش و سازههایی چون چغازنبیل و ایوان مدائن بازمیگردد، همواره یکی از مصالح بنیادی و پراهمیت در معماری ایرانی بوده است. این ماده ساختمانی با ویژگیهای منحصربهفردی نظیر وزن سبک، مقرونبهصرفه بودن و قابلیتهای عالی در عایقبندی حرارتی و صوتی، جایگاه ویژهای در صنعت ساختوساز مدرن نیز دارد. در این مقاله، به بررسی جامع انواع آجر سفال بر اساس ابعاد، ساختار، کاربرد، روش تولید و کیفیت خواهیم پرداخت. هدف ما ارائه یک راهنمای کامل انتخاب و خرید آجر سفال است تا شما بتوانید با آگاهی کامل، بهترین گزینه را متناسب با نیازهای پروژه خود برگزینید.
انواع آجر سفال بر اساس ابعاد
ابعاد آجر سفال یکی از مهمترین معیارهای انتخاب و محاسبه تعداد مورد نیاز برای یک پروژه ساختمانی است. این آجرها در ضخامتهای متنوعی تولید میشوند که هر یک کاربرد خاص خود را دارند. ضخامتهای رایج شامل 5.5، 7، 8، 10، 12، 15، 20 و 25 سانتیمتر هستند. آجرهای با ابعاد کوچکتر مانند 5.5، 7 و 8 سانتیمتر عمدتاً برای دیوارهای نازک داخلی، کنارههای آسانسور، راهپلهها و اطراف دربها استفاده میشوند که نیاز به جداکنندهای اقتصادی و کمضخامت دارند. آجرهای با ابعاد متوسط 10 و 12 سانتیمتر (مانند 20x20x10 و 20x20x12 سانتیمتر) برای دیوارهای داخلی اتاقها مناسب بوده و تا حدودی عایق حرارتی و صوتی نیز محسوب میشوند. در نهایت، آجرهای با ابعاد بزرگتر مانند 15، 20 و 25 سانتیمتر (مانند 20x20x15 و 25x20x15 سانتیمتر) به دلیل ضخامت بیشتر، مقاومت عایقی بالاتری در برابر حرارت و صدا ارائه میدهند و میتوانند در دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان به کار روند. ابعاد دقیق آجر سفال میتواند بین تولیدکنندگان مختلف کمی متفاوت باشد که بر وزن و حتی قیمت نهایی تأثیر میگذارد. برای محاسبه تعداد آجرهای مورد نیاز، میتوان از فرمول تقریبی (حجم دیوار × 0.8) / (حجم یک آجر) استفاده کرد.
انواع آجر سفال بر اساس تعداد جداره
تعداد جداره یا همان حفرههای موجود در آجر سفال، نقش کلیدی در خواص عایقبندی و وزن آن ایفا میکند. این حفرهها با به دام انداختن هوا، به عنوان یک عایق حرارتی و صوتی طبیعی عمل کرده و همچنین به کاهش وزن کلی آجر کمک میکنند، که این امر منجر به کاهش بار مرده ساختمان و افزایش مقاومت در برابر زلزله میشود. آجر سفالها با تعداد سوراخهای متفاوتی تولید میشوند؛ به عنوان مثال، آجرهای 5.5 سانتیمتری معمولاً 3 سوراخ، آجرهای 7 سانتیمتری 4 سوراخ و آجرهای 15 و 20 سانتیمتری 9 سوراخ دارند. این سوراخها همچنین به چسبندگی بهتر ملات کمک کرده و سرعت نصب را افزایش میدهند.
علاوه بر این، نوع خاصی از آجر سفال به نام «آجر سفال فومدار» وجود دارد که با افزودن یک لایه فوم یا یونولیت در داخل حفرههای خود، خواص عایقبندی حرارتی و صوتی را به طور چشمگیری افزایش میدهد. این نوع آجر به دلیل عملکرد برتر در صرفهجویی انرژی و مقاومت در برابر رطوبت و آب، محبوبیت زیادی پیدا کرده است و گزینهای پایدارتر برای ساختوساز مدرن محسوب میشود.
انواع آجر سفال بر اساس کاربرد
آجر سفال تیغهای
این نوع آجر که از خاک رس، شن و آهک تولید میشود، رایجترین کاربرد را در ساخت دیوارهای جداکننده داخلی و خارجی ساختمان دارد. آجر سفال تیغهای به دلیل دوام و عمر طولانی، یکی از مصالح پرفروش در ساختمانسازی محسوب میشود. ابعاد رایج آن شامل 20x20x10، 20x20x15، 25x20x10 و 25x20x15 سانتیمتر است. این آجرها علاوه بر قیمت مناسب، خاصیت عایقبندی و جذب رطوبت بالایی نیز دارند. استفاده از آجر سفال تیغهای میتواند مصرف ملات را تا 60 درصد در مقایسه با آجرهای لفتون کاهش دهد و به تسریع فرآیند ساخت کمک کند.
آجر سفال فومدار
آجر سفال فومدار که با نامهای آجر عایق، تیغه یونولیتدار یا تیغه فومدار نیز شناخته میشود، به دلیل وجود فوم در ساختار داخلی خود، عایق بسیار خوبی در برابر گرما و صدا است. شیارهای موجود روی سطح آن به چسبندگی بهتر ملات کمک کرده و استحکام دیوار را افزایش میدهد. این آجرها به دلیل وزن سبک و خواص عایقبندی عالی، در دیوارهایی که نیاز به کاهش اتلاف انرژی دارند و همچنین در فونداسیون ساختمانها برای کاهش بار و فشار بر دیوارها، کاربرد فراوان دارند. ابعاد پرکاربرد آن مشابه آجر تیغهای است و به دلیل کاهش نیاز به سیستمهای گرمایشی و سرمایشی، به پایداری محیط زیست نیز کمک میکند.
آجر سفال سقفی
آجر سفال سقفی برای پوشاندن فاصله بین دو تیرچه در سقف استفاده میشود. با این حال، امروزه کاربرد آن به دلیل معایبی چون افزایش وزن کلی سازه، هزینه بالاتر نسبت به یونولیت و ضعف در عایقبندی صوتی و حرارتی در مقایسه با جایگزینهای مدرن، کاهش یافته و تقریباً منسوخ شده است. این نوع آجر در گذشته به دلیل دسترسی آسان و هزینه کمتر مواد اولیه مورد استفاده قرار میگرفت، اما با پیشرفت تکنولوژی و ظهور مصالح سبکتر و کارآمدتر، جای خود را به آنها داده است.
انواع آجر سفال بر اساس روش تولید
آجر سفال توخالی
این نوع آجر با حفرههایی تولید میشود که بیش از 20 درصد از حجم کلی آجر را تشکیل میدهند. آجر سفال توخالی معمولاً با روش اکسترودر (Extruder) ساخته میشود و در ابعاد و تعداد سوراخها انعطافپذیری بالایی دارد. این ساختار به کاهش وزن و بهبود خواص عایقبندی کمک میکند و برای دیوارهای داخلی و خارجی که نیاز به وزن کمتر و عایقبندی مناسب دارند، ایدهآل است.
آجر توپر
در زمینه آجر سفال، اصطلاح “توپر” به آجرهایی اشاره دارد که میزان سوراخها یا حفرههای آنها دقیقاً 20 درصد از حجم کلی آجر است. این نوع آجر تعادلی بین وزن و استحکام ایجاد میکند و برای کاربردهای عمومی که نیاز به مقاومت و پایداری دارند، مناسب است. این آجرها از روش اکسترودر یا پرسی تولید میشوند.
آجر متخلخل
آجر متخلخل به روش پرسی تولید میشود و میزان سوراخهای آن بیش از 25 درصد از حجم آجر را تشکیل میدهد. این ساختار متخلخل، به آجر خواص عایقبندی حرارتی و صوتی بسیار خوبی میبخشد و وزن آن را نیز به حداقل میرساند. آجر متخلخل برای دیوارهایی که اولویت اصلی عایقبندی و کاهش بار ساختمان است، گزینهای عالی به شمار میرود.
آجر سفالی مخصوص
آجر سفالی مخصوص به هر آجری گفته میشود که به اشکال هندسی غیر از مکعب مستطیل استاندارد تولید شود. این آجرها برای کاربردهای خاص معماری، تزئینات یا ایجاد الگوهای منحصربهفرد در نما و دیوارهای داخلی طراحی و ساخته میشوند. این نوع آجرها امکان خلاقیت بیشتری را در طراحی فراهم میکنند و میتوانند جلوهای خاص به پروژه ببخشند.
انواع آجر سفال از نظر کیفیت
آجر سفال درجه دو
این نوع آجر از کیفیت پایینتری برخوردار است و معمولاً دارای وزن بیشتر، دیوارههای ضخیمتر و گاهی اوقات خراش یا ترکخوردگیهای جزئی است. آجر سفال درجه دو بیشتر برای مصارف داخلی ساختمان و بخشهایی که در معرض دید نیستند، مناسب است و گزینهای مقرونبهصرفه محسوب میشود. مقاومت آن در برابر یخزدگی کمتر است و برای مناطق سردسیر توصیه نمیشود.
آجر سفال درجه یک
آجرهای درجه یک از کیفیت خوبی برخوردارند؛ وزن سبکتری دارند، ابعاد آنها دقیقتر است و مقاومت مناسبی در برابر عوامل محیطی از خود نشان میدهند. این آجرها برای استفاده در نمای ساختمان و دیوارهایی که نیاز به استحکام و ظاهر مطلوب دارند، مناسب هستند. رنگ یکدست و عدم وجود ترک و شکستگی از ویژگیهای بارز این درجه است.
آجر سفال ویژه (ممتاز)
این بالاترین درجه کیفیت آجر سفال است که مقاومت و استحکام فوقالعادهای، به ویژه در برابر یخزدگی و سرمای شدید، دارد. آجر سفال ویژه سبکترین وزن را در میان انواع کیفیتها داراست و برای کاربردهای خاص و حساس مانند کفپوش پیادهروها، کانالهای فاضلاب و نماهای بسیار با کیفیت که نیاز به دوام بالا دارند، گزینهای ایدهآل است. این نوع آجر گرانقیمتترین گزینه نیز محسوب میشود و طول عمر بالایی را تضمین میکند.
کیفیت آجر همچنین با رنگ آن قابل تشخیص است؛ رنگ زرد یکدست و روشن نشاندهنده پخت خوب و مواد اولیه مرغوب است، در حالی که رنگ قرمز مایل به تیره یا وجود لک و جوش بر سطح آجر، میتواند نشانهای از کیفیت پایین، پخت نامناسب یا استفاده از مواد اولیه نامرغوب باشد. آجرهای با کیفیت بالا معمولاً در برابر رطوبت و آب نیز مقاومتر هستند.
عوامل موثر بر قیمت آجر سفال و راهنمای خرید
عوامل تأثیرگذار بر قیمت
قیمت آجر سفال به شدت به نوع خاک رس و کیفیت آن، هزینههای استخراج و حملونقل مواد اولیه، قیمت سوخت کورههای پخت، روش تولید (سنتی یا ماشینی)، ابعاد و شکل آجر، کیفیت پخت، میزان عرضه و تقاضا در بازار، هزینههای نیروی کار، نرخ تورم عمومی، موقعیت جغرافیایی کارخانه و هزینههای حملونقل تا محل پروژه بستگی دارد. همچنین، برند تولیدکننده و درجه کیفی آجر (درجه یک، درجه دو، ویژه) تأثیر مستقیمی بر قیمت نهایی دارند. تولیدکنندگان معتبری در اصفهان مانند آجر سفال سعدی نوین، آجر سفال شهریار و آجر سفال مرجان، محصولات با کیفیتی را عرضه میکنند که قیمت آنها نیز بر اساس این عوامل تعیین میشود.
نکات مهم هنگام خرید
برای خرید آجر سفال با کیفیت، به یکدست بودن رنگ آجر، منظم بودن شکل ظاهری، استحکام کافی (عدم شکستگی آسان با ضربه کم) و صاف و همگون بودن بافت آن توجه کنید. انتخاب نوع آجر باید متناسب با نیازهای خاص پروژه شما (مانند نیاز به عایقبندی بالا، کاهش بار ساختمان یا زیبایی نما) باشد. توصیه میشود برای اطمینان از کیفیت و قیمت مناسب، خرید خود را مستقیماً از تولیدکنندگان معتبر یا نمایندگیهای رسمی انجام دهید تا واسطهها حذف شوند. همچنین، بررسی نمونههای قبلی کارخانه و گواهینامههای استاندارد میتواند در تصمیمگیری کمککننده باشد.
بازه قیمتی آجر سفال (بر اساس اطلاعات 1404/09/27)
بازه قیمتی آجر سفال در بازار ایران در تاریخ 27 آذر 1404، بین 3,500 تا 25,000 تومان برای هر قالب متغیر است. این تفاوت قیمت به دلیل تنوع در ابعاد، کیفیت و تولیدکننده است. در ادامه به برخی از قیمتهای نمونه (بر اساس اطلاعات آجر سفال وطن) اشاره شده است:
| محصول آجر سفال | منبع/تولیدکننده | قیمت (تومان) |
|---|---|---|
| آجر سفال تیغه 10 سانتی درجه یک زرد | شهریار سفال | 3,400 |
| آجر سفال تیغه 10 سانتی درجه یک زرد | 110 فتاحی | 3,700 |
| آجر سفال تیغه 10 سانتی درجه یک زرد | هادیان (قالب کوچک) | 3,800 |
| آجر سفال تیغه 10 سانتی درجه یک زرد | هادیان (قالب بزرگ) | 4,200 |
| آجر سفال تیغه 10 سانتی درجه یک زرد | مرجان | 4,000 |
| آجر سفال تیغه 10 سانتی درجه یک زرد | افضلی | 3,800 |
| آجر سفال تیغه 15 سانتی درجه یک زرد | شهریار سفال | 4,400 |
| آجر سفال تیغه 15 سانتی درجه یک زرد | 110 فتاحی | 4,700 |
| آجر سفال تیغه 15 سانتی درجه یک زرد | هادیان (قالب کوچک/بزرگ) | 4,800 |
| آجر سفال تیغه 15 سانتی درجه یک زرد | افضلی | 4,800 |
| آجر سفال تیغه 15 سانتی درجه یک زرد | مرجان | 5,000 |
| آجر سفال تیغه 15 سانتی درجه یک زرد | سعدی نوین | 5,500 |
| آجر سفال تیغه 20 سانتی | سعدی نوین | 8,500 |
| آجر سفال سقفی 20x25x50 سانتی درجه یک زرد | آجر سجاد | 25,000 |
| آجر تیغهای شیل 40x20x15 با فوم 15×5 سانتی درجه یک قرمز | آجر هادیان | 18,000 |
| آجر سفال تیغه 10 سانتی درجه دو | آجر سفال وطن | 1,600 |
| آجر سفال تیغه 10 سانتی درجه یک | آجر سفال وطن | 3,500 |
| آجر سفال تیغه 12 سانتی درجه دو | آجر سفال وطن | 1,900 |
| آجر سفال تیغه 12 سانتی درجه یک | آجر سفال وطن | 3,800 |
| آجر سفال تیغه 15 سانتی درجه دو | آجر سفال وطن | 4,100 |
| آجر سفال تیغه 15 سانتی درجه یک | آجر سفال وطن | 7,300 |
| آجر سفال نما 20x20x20 درجه یک | آجر سفال وطن | 6,800 |
| آجر سفال نما 20x20x20 درجه دو | آجر سفال وطن | 5,300 |
جمعبندی
آجر سفال به عنوان یک مصالح ساختمانی پرکاربرد و با سابقه، تنوع بینظیری در ابعاد، ساختار، کاربرد و کیفیت ارائه میدهد. انتخاب صحیح هر نوع آجر سفال، نقش حیاتی در استحکام، عایقبندی، پایداری و زیبایی نهایی سازه دارد. با در نظر گرفتن تمامی عوامل مؤثر بر کیفیت و قیمت، از جمله نوع خاک، فرآیند تولید و نیازهای خاص پروژه، میتوانید بهترین گزینه را متناسب با نیازها و بودجه خود انتخاب کنید. برای تهیه آجر سفال استاندارد با قیمت رقابتی، کیفیت تضمینی و پشتیبانی حرفهای، میتوانید با شرکت آجر سفال وطن در تماس باشید.
