آجر سفال، که با نامهای بلوک سفالی یا تیغه سفالی نیز شناخته میشود، یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی برای دیوارچینی است. انتخاب ابعاد مناسب آجر سفال نه تنها بر استحکام و عایقبندی ساختمان تأثیر میگذارد، بلکه در هزینهها و سرعت اجرا نیز نقش کلیدی دارد. این مقاله به شما کمک میکند تا با ابعاد رایج آجر سفال، کاربردهای آنها، نحوه محاسبه تعداد مورد نیاز و استانداردهای مربوطه آشنا شوید.
اندازه آجر سفال
آجر سفال در ابعاد متنوعی تولید میشود. شناخت تفاوت بین ابعاد اسمی (استاندارد) و ابعاد واقعی تولیدی (که معمولاً کمی کوچکتر هستند) برای برنامهریزی دقیق ضروری است. این تفاوت عمدتاً به دلیل فرآیند تولید آجر است؛ خاک رس پس از شکلدهی و پخت در دمای بالا، دچار انقباض شده و ابعاد آن کاهش مییابد.
ابعاد رایج و کاربرد آنها
در بازار، آجر سفال در ابعاد متنوع و پرکاربردی عرضه میشود. شناخت تفاوت میان ابعاد اسمی و واقعی، و همچنین درک کاربرد هر ضخامت، برای انتخاب صحیح و برنامهریزی دقیق پروژه ضروری است.
| ضخامت اسمی (سانتیمتر) | ابعاد واقعی تقریبی (سانتیمتر) | وزن تقریبی (کیلوگرم) | کاربرد اصلی |
|---|---|---|---|
| 5.5 – 8 | متغیر (مثلاً 18x18x5.5) | 1 – 1.5 | دیوارهای جداکننده داخلی نازک، پارتیشنهای خاص |
| 10 | 18x18x8 | 1.5 – 2 | دیوارهای جداکننده داخلی غیرباربر، اتاقها |
| 12 | 18x18x10 | 1.8 – 2.5 | دیوارهای داخلی و خارجی با عایقبندی متوسط |
| 15 | 18x18x13 | 2 – 3 | دیوارهای جداکننده داخلی و خارجی، با عایقبندی بهتر |
| 20 | 18x18x18 | 3 – 4 | دیوارهای پیرامونی و بیرونی ساختمان، نیاز به عایقبندی و مقاومت بالا |
| 25 | متغیر (مثلاً 18x18x23) | 4 – 5 | کاربردهای تخصصی، دیوارهای با نیاز به مقاومت و عایقبندی بسیار بالا |
کاربرد ابعاد مختلف آجر سفال
انتخاب ابعاد آجر سفال باید متناسب با محل و نوع دیوارچینی باشد. ضخامت آجر مستقیماً بر عایقبندی حرارتی و صوتی و مقاومت دیوار تأثیر میگذارد. جدول بالا یک نمای کلی از کاربردهای رایج را ارائه میدهد و به شما کمک میکند تا بهترین گزینه را برای نیازهای پروژه خود انتخاب کنید.
نحوه محاسبه تعداد آجر سفال در هر متر مربع
برای تخمین دقیق تعداد آجر سفال مورد نیاز، میتوانید از دو روش اصلی استفاده کنید:
- روش بر اساس حجم (تخمینی):
- حجم دیوار = ضخامت × طول × ارتفاع.
- حجم آجر سفال (با احتساب ملات) = 80% حجم دیوار.
- تعداد آجر سفال = حجم آجر سفال مورد نیاز / حجم یک بلوک سفال (با احتساب ملات).
- روش بر اساس مساحت (دقیقتر برای هر متر مربع):
- مساحت یک آجر با احتساب بندهای ملات (1 تا 1.5 سانتیمتر) = (طول آجر + ضخامت بند طولی) × (ارتفاع آجر + ضخامت بند عرضی).
- تعداد آجر سفال در هر متر مربع = 10000 / مساحت آجر و ملات (به سانتیمتر مربع).
- تعداد کل آجر سفال = (طول کل دیوارها × ارتفاع دیوار) × تعداد آجر سفال در هر متر مربع.
استانداردهای ابعاد و کیفیت آجر سفال (بر اساس استاندارد ملی ایران شماره 7)
رعایت استانداردهای ملی برای ابعاد و ویژگیهای آجر سفال، تضمینکننده کیفیت، ایمنی و دوام سازه است. استاندارد ملی ایران شماره 7، جزئیات مهمی را در این زمینه ارائه میدهد. عدم رعایت این استانداردها میتواند منجر به مشکلات اجرایی و کاهش مقاومت دیوار شود و در نهایت بر پایداری و عملکرد عایقبندی ساختمان تأثیر منفی بگذارد.
رواداری ابعاد
حداکثر انحراف مجاز از ابعاد اسمی آجر را تعیین میکند. آجرهای نما باید ابعاد دقیقتری داشته باشند.
| محدوده اندازه آجر در هر بعد (میلی متر) | رواداری± (میلی متر) | |
|---|---|---|
| آجر توکار | آجر با مقاومت بالا و نما | |
| 50≥ | 3 | 1 |
| 100≥ تا 50< | 4 | 1 |
| 150≥ تا 100< | 5 | 1.5 |
| 200≥ تا 150< | 6 | 2 |
| 250≥ تا 200< | 7 | 2.5 |
| 300≥ تا 250< | 8 | 3 |
الزامات سوراخها و جدارهها
نسبت حجم سوراخها، حداقل ضخامت جدارهها و حداکثر مساحت یک سوراخ دارای محدودیتهای مشخصی هستند. این الزامات برای حفظ عملکرد عایقبندی و مقاومت مکانیکی آجر حیاتیاند.
| ویژگی | درصد |
|---|---|
| حداکثر حجم سوراخها به حجم کل آجر | 40% |
| حداقل ضخامت مجموع جدارههای سوراخها در جهت طول به طول آجر | 25% |
| حداقل ضخامت مجموع جدارههای سوراخها در جهت عرض به عرض آجر | 25% |
| حداکثر مساحت یک سوراخ به مساحت سطح آجر | 10% |
ویژگیهای تحدب و تقعر
حداکثر میزان برآمدگی و فرورفتگی در سطح آجر برای جلوگیری از مشکلات اجرایی و تضمین یک سطح صاف برای نازککاریهای بعدی تعیین شده است.
| نوع آجر | تقعر (حداکثر) (میلی متر) | تحدب (حداکثر) (میلی متر) |
|---|---|---|
| آجر با مقاومت بالا | 1 | 0.5 |
| آجر نما | 2 | 1 |
| آجر توکار | 5 | 2 |
نکات مهم در انتخاب و خرید آجر سفال
برای اطمینان از خرید آجر سفال با کیفیت و مناسب پروژه خود، به نکات زیر توجه کنید:
- کیفیت (درجه یک، دو، ممتاز/ویژه): آجرهای درجه یک و ممتاز دارای ابعاد دقیقتر، وزن سبکتر و مقاومت بالاتری هستند.
- ظاهر و رنگ: آجر با کیفیت باید رنگی یکدست و بدون ترک، لکههای سفید یا سوختگی بیش از حد داشته باشد. لبهها و گوشهها باید منظم باشند.
- وزن: آجرهای سبکتر (با ابعاد یکسان) معمولاً کیفیت بهتری دارند و به کاهش بار مرده ساختمان و عایقبندی بهتر کمک میکنند.
- نوع آجر: آجرهای سفال فومدار (عایقدار) خواص عایقبندی حرارتی و صوتی بسیار بهتری دارند.
- عوامل مؤثر بر قیمت: قیمت آجر سفال تحت تأثیر عواملی چون نوع درجه، وجود فوم عایق، وزن آجر، نوسانات قیمت سوخت، نوع خاک، روش پخت، هزینههای نیروی کار و نرخ تورم قرار دارد.
جمعبندی
ابعاد آجر سفال یک عامل حیاتی در طراحی و اجرای پروژههای ساختمانی است. با درک تفاوت بین ابعاد اسمی و واقعی، شناخت کاربردهای هر ضخامت، آگاهی از روشهای محاسبه و رعایت استانداردهای ملی، میتوانید انتخابی آگاهانه داشته باشید. این دانش به شما کمک میکند تا دیوارهایی مستحکم، عایق و مقرونبهصرفه بسازید و از کیفیت نهایی سازه خود اطمینان حاصل کنید. برای خرید آجر سفال با کیفیت و استاندارد، همواره به فروشندگان معتبر مراجعه کنید.